- Den Haag lijkt voor te sorteren op miljardensteun voor een vergroeningsplan voor staalbedrijf Tata Steel in IJmuiden.
- Twee prominente economen kraken dat plan in een opiniestuk in NRC. Zij noemen de business case “uitermate zwak”.
- Volgens Roel Beetsma en Sweder van Wijnbergen zal het niet bij één steunvraag van Tata Steel blijven.
- Lees ook: Den Haag wil door met plan voor groen staal van Tata, maar bouwtraject kan nog jaren duren: ‘Het kan niet sneller’
Economen kraken een plan om Tata Steel in IJmuiden te redden met financiële overheidssteun. Zij noemen “subsidiëren van economisch niet-levensvatbare banen” emotioneel gezien begrijpelijk, maar in feite “welvaartsvernietiging”.
Staalbedrijf Tata Steel is goed voor bijna een tiende van de Nederlandse CO2-uitstoot. Het bedrijf zelf heeft een plan voor groen staal, maar wenst daarvoor een bijdrage van de overheid. “Als je als bedrijf geld op een investering moet toeleggen, zeg je: waarom zou ik dat doen?”, beargumenteerde directeur energietransitie bij Tata Steel Jeroen Klumper afgelopen week tegen Business Insider Nederland. “Maar je wilt het wél graag. Op zo’n moment kan de overheid je met een subsidie over die drempel heen helpen.”
Den Haag wil onderhandelen met Tata
Minister van Economische Zaken en Klimaat Micky Adriaansens liet eind maart weten snel met Tata Steel te willen onderhandelen over de voorwaarden voor een steunpakket.
Tata heeft daar een half tot 2 miljard euro voor nodig, blijkt uit cijfers die per ongeluk werden genoemd tijdens de presentatie van een rapport over deze kwestie. Tata Steel versneld vergroenen zou zelfs 3 miljard euro kosten, volgens het rapport.
Hoogleraren economie Roel Beetsma en Sweder van Wijnbergen vinden dat geen slimme uitgave van de Nederlandse overheid. In een opiniebijdrage in dagblad NRC noemen de beide aan de Universiteit van Amsterdam verbonden hoogleraren de business case voor dergelijke steun "uitermate zwak".
De overheid hoopt door de staalindustrie in Nederland te houden economisch autonoom te blijven. Volgens de hoogleraren zou Tata Steel beter elders in Europa kunnen neerstrijken waar de condities voor het opwekken van groene stroom beter zijn. "De uiteindelijk nodige groene stroom is veel goedkoper te leveren door landen als Spanje en Zweden – dus zijn zij een economisch veel zinniger locatie voor staalproductie", schrijven ze.
Technici kunnen makkelijk 'elders aan de slag'
Dat de Nederlandse overheid door een kapitaalinjectie in Tata 9.200 fabrieksbanen redt, vinden de economen ook een slecht argument. Gezien de krappe arbeidsmarkt en het tekort aan technisch geschoold personeel, zullen de technici volgens de economen snel nieuw werk vinden. "Kijk bijvoorbeeld maar naar de op handen zijnde sluiting van VDL‘s autofabriek in Born. Het personeel dat daar zijn baan verliest, blijkt probleemloos elders aan de slag te kunnen."
De Nederlandse overheid lijkt in ruil voor steun garanties van Tata Steel te willen voor minder milieuoverlast en baanbehoud. "Een garantie voor behoud van werkgelegenheid is uiteindelijk niet vol te houden mocht Tata Nederland toch in moeilijkheden komen", beargumenteren de economen. "En komt het niet in de problemen, dan is er ook geen garantie nodig."
De economen denken dat het niet bij één vraag om overheidssteun zal blijven bij Tata Steel. Ze houden rekening met "vervolgverzoeken", kijkend naar eerdere staatssteunrondes van de overheid bij onder meer Fokker. Uiteindelijk zal volgens de economen de economische realiteit winnen "en gaat het toch mis met Tata – met alleen maar oplopende kosten voor de belastingbetalers als einduitkomst".
